Het leven tussen V en X

Als je je Booker prize moet delen met Margaret Atwood én opduikt in de eindejaarslijstjes van Barack Obama, dan heb je mijn aandacht. Girl, Woman, Other kan je als een mozaïekroman omschrijven. Elk hoofdstuk sta je in de schoenen van een ander personage en verbreedt je perspectief. De verhalen spelen zich af in een brede tijdsspanne (van pakweg begin 20^ste eeuw tot het heden) in verschillende continenten, maar met een focus op Londen. Je maakt kennis met 12 verschillende personages van uiteenlopende leeftijden en hun achtergrond, vaak op een diepgaande manier.

Die personages zweven in het krachtveld van de M/V/X - polen vooral rond de “V”, de ene al dichter dan de andere. De titel kon op dat vlak niet beter gekozen zijn. Allemaal struggelen ze en vaak zit die “V” daar voor iets tussen. Grote thema’s als feminisme, intersectionaliteit, racisme, liefde en (generatie)armoede worden door concrete anekdotes tastbaar.

Evaristo schrijft in een losse, vlotte stijl waarbij geen plaats is voor tierlantijntjes. Er zijn geen hoofdletters of leestekens, je leest de gedachten van de personages af zoals ze in hun hoofd opduiken. Dat is even wennen, maar na een tijdje zorgt deze stream of consciousness achtige manier van schrijven ervoor dat je vanuit de ogen van het personage naar de wereld kijkt, zonder bril of tolk. Alles komt rechtstreeks binnen. Klinkt zwaar, maar gelukkig zit in de rake observaties ook een scheut humor. Voorbeeld: wanneer Carole haar oude leerkracht Mrs King na zoveel jaar terug tegenkomt, gebeurt dit:

yes, nice to see you, too, Carole replies, and looks into Mrs King’s eyes, expecting a devilish glint, instead they’re watery, is she upset? she looks sad, hurt, does Mrs king actually have feelings? it dawns on Carole that she’s always thought of Mrs King through a haze of teenage rage, yet the woman was probably only trying her best, she just didn’t go about it in the right way

Deed me meteen denken aan het moment waarop je als kind je leerkracht in de supermarkt tegenkwam en tot inzicht kwam dat dat ook maar mensen zijn die wc-papier en erwten in blik kopen.

Waren alle personages even interessant? Dat niet, maar de levensverhalen van Dominique (die, gedreven door een allesoverheersende liefde, in een commune terechtkomt), Hattie (de mater familias die opgroeit op een boerderij) en LaTisha (tienermoeder die de spiraal van armoede probeert te doorbreken) zullen me bijblijven.

Girl, Woman, Other is zoals die mooie tegelmozaïek in je badkamer, maar dan zonder extra inspanning voor het onderhoud. Het is een spannend spel met perspectieven, heeft veel hoekjes en kantjes maar zorgt bovenal voor een instant “wauw” effect.