De poort - Nieuwe vertaling van Japanse klassieker
Lotte De Snijder
Leestip van Lotte De Snijder

Nieuwe vertaling van Japanse klassieker

12 maart 2020

“Soseki Natsume behoort tot het allerbeste wat de Japanse literatuur te bieden heeft.” Die korte quote van Murakami zal voor velen volstaan om De poort te lezen, maar ik geef graag iets meer uitleg.

De poort is een psychologische roman over Sosuke en zijn vrouw Oyone die een eerder monotoon leven leiden in een armoedig huurhuis in Tokio. Hoewel ze door gebeurtenissen uit het verleden geïsoleerd leven, lijken ze relatief gelukkig. Dat dreigt te veranderen wanneer ze Sosuke’s jongere broer Koroku bij hen intrekt. En als ook de gebeurtenissen uit het verleden hen inhalen, komt Sosuke voor een dilemma te staan.

Ook al bevat het verhaal veel dramatische elementen, het leest zeker niet als een Hollywoodscenario. Soseki blinkt uit in beschrijvingen van kleine dagdagelijkse gebeurtenissen en interacties – soms zelfs op het triviale af. De grote gebeurtenissen liggen in het verleden en worden slechts met mondjesmaat meegedeeld. Er komt geen echte climax of dramatisch hoogtepunt. Heel veel blijft onuitgesproken en je blijft dus wel met wat vragen achter. Wat is er precies gebeurd tussen Sosuke, Oyone en Yasui? Wat was de relatie tussen Oyone en Yasui?

Maar de centrale vraag waar het boek rond draait, is de volgende: hoeveel verantwoordelijkheid ben je verschuldigd aan je omgeving en wat zijn de gevolgen als je ervoor kiest om naar jezelf te luisteren? Samen met andere thema’s zoals moeilijke familiebanden, een amoureuze driehoeksverhouding, het conflict tussen het (moderne) individu en de (traditionele) sociale verplichtingen in het snel veranderende Japan maken van de roman een ideaal boek om te bespreken in groep.

Een ander boeiend onderwerp om te bespreken is de humor. Die is eerlijk gezegd grotendeels aan mij voorbijgegaan, omdat ik de Japanse cultuur niet goed genoeg ken. Gelukkig gaf vertaler Luk Van Haute wat toelichting tijdens de boekvoorstelling in Antwerpen die ik bijwoonde. Zo steekt de auteur bijvoorbeeld de draak met de traditionele zenmeditatie en de oude wijsheden van Confucius: die bieden namelijk geen enkele oplossing of verlichting. Als een van de eerste maakt Soseki komaf met het stereotiepe westerse beeld van de serene Japanner bij wie zen in het bloed zit. De moderne stadsjapanner weet daar niet meer van dan wij.

Ook al situeert het verhaal zich in een totaal andere tijd en op een totaal andere plaats: het verhaal blijft heel actueel door de grote herkenbaarheid van de mentale dilemma’s en emotionele conflicten die aan bod komen. Het is met andere woorden een verhaal op mensenmaat: niet heel erg meeslepend, maar wel heel mooi in al zijn eenvoud. Deze quote uit het boek vat dat voor mij goed samen: “Dat ze eindelijk rust hadden gevonden was enkel en alleen te danken aan die krachtige zegen van de natuur: het verdovingsmiddel genaamd tijd.”

De poort is een sleutelwerk van Soseki Natsume (1867-1916), nog steeds een veelgelezen Japanse auteur en een van de boegbeelden van het modernisme in Japan. Als je meer wilt weten over de auteur en zijn oeuvre, moet je zeker het portret op het literaire platform Karakters lezen. Karakters bracht het boek zopas uit in een nieuwe vertaling van Murakami-vertaler Luk Van Haute. Zijn nawoord met toelichting over het verhaal en de auteur staat ook op de site. Een aanrader!

Lotte De Snijder
Leestip van Lotte De Snijder

Titel:
De poort
Auteur:
Soseki Natsume
# pagina's:
326
Aanbevolen voor:
Wereldburgers ,
Fijnproevers

Gerelateerde leestips