De kolibrie, een leven lang zoeken naar evenwicht

Sandro Veronesi (1959) is sinds zijn debuut in 1984 in Italië een begrip en ontving alle belangrijke literaire prijzen in zijn thuisland.

"De kolibrie" is het twaalfde vertaalde boek van hem. Tot zijn betere werken behoren zeker "In de ban van mijn vader", "Kalme chaos", "Troje brandt" en "XY". "De kolibri" mag voor mij aan dat rijtje toegevoegd worden.

Marco Carrera, een Romeinse oogarts, werd geboren met een groeistoornis. Zijn moeder, noemde hem liefkozend: "mijn kolibrie".

Na een hormonale behandeling verdween de groeistoornis, maar zijn bijnaam, de kolibrie, raakte hij nooit meer kwijt.

Die naam past hem wel omdat hij net als een kolibrie enorm veel energie kan steken in stilstand door beweging.

Een kolibrie kan door zijn enorme aantal vleugelslagen per minuut, helemaal stil blijven hangen in de lucht zoals een helikopter.

Marco Carrera streeft voortdurend naar dat evenwicht waarin alles altijd hetzelfde blijft, maar zijn leven verloopt allesbehalve gelijkmatig. Geluk en ongeluk, aantrekking en afstoting, leven en dood, blijven in zijn leven heel nauw met elkaar verbonden. Marco kent enkele geluksmomenten, maar maakt ook een aantal bijzonder tragische dingen mee. Marco’s streven naar stilstand blijft intact. Geluk laat hij niet volledig toe. Tegenslagen analyseert hij in de hoop dat het begrijpen ervan hem helpt tegen een mentale ondergang.

Het boek vertelt de levensloop van het hoofdpersonage van aan zijn geboorte tot aan zijn dood. De auteur maakt het de lezer echter niet te makkelijk en weert chronologie grotendeels uit de opbouw van zijn verhaal. De diverse gebeurtenissen in het leven van Marco zijn met flashbacks en flashforwards weergegeven van de jaren ’70 tot 2030. Er staat bij elk nieuw hoofdstuk ter verduidelijking een jaartal. Al die verschillende hoofdstukken samen leiden tot een wervelende, niet- chronologische mozaïek van verhalen. Een fascinerend verhaal waarin nu, toen en straks voortdurend worden verweven, waarin ook aandacht is voor de momenten waarop zaken anders, en meer gelukkig hadden kunnen verlopen.

Het verhaal wordt weergegeven in veel verschillende vertelvormen: het verhaal zelf, brieven, appjes, telefoongesprekken, inventarislijsten, mails, gedichten etc. Met Luisa, de liefde van zijn leven waar hij nooit mee huwde, voert hij een ouderwetse, enigszins hoofse briefwisseling. Naar zijn broer Giacomo, die naar de Verenigde Staten migreerde, stuurt hij e-mails over de afwikkeling van de nalatenschap van hun ouders die nooit beantwoord worden. Met Daniele Carradori, de psychoanalyticus van zijn ex-vrouw, wisselt hij heel sporadisch sms'en uit en voert hij enkele telefoongesprekken die toch voldoende zijn om een vriendschap te ontwikkelen. Via deze wegen van communicatie krijgt de lezer inzicht in Marco, maar ook in wat hem tijdens zijn leven is overkomen. Naast deze verhaalvormen is er heel wat ‘normale’ proza, waarin de schrijver de leemten opvult en details en randinformatie vermeldt.

Sandro Veronesi weet waar hij over schrijft. Hij heeft een scheiding achter de rug, is genezen van prostaatkanker en hij ontdekte dat er veel opgespaard verdriet in hem zat... verdriet dat moest worden 'verlost' in deze roman (info uit een interview in De Morgen) !

Hoewel Veronesi een krachtig proza neerzet, durft hij ook wel eens langdradig worden. De e-mails die Marco naar zijn broer stuurt en waarin de inboedel van het ouderlijk huis wordt beschreven, zijn grotendeels overbodig.

Een uiteenzetting over Osamu Tezuka, die als vader van de manga wordt beschouwd, voegt m.i. niets aan het boek toe.

Tot het hoofdstuk "De nieuwe mens" vond ik de geschiedenis van Marco Carrera zonder meer boeiend en intrigerend.

In dit hoofdstuk verhaalt Marco over zijn kleindochter die opgroeit van kind tot jongvolwassene. Ze is bloedmooi, heeft buitenaardse ogen enz. Zij doet altijd het juiste, zij is geboren om te leiden, zij is een uitverkorene, een idealistische activiste die de wereld gaat redden. De hoop die geboden wordt, biedt voor mij geen perspectief en is niet realistisch.

Het is een ongeloofwaardig slot van een sterke, intrigerende en veelzijdige roman. Tenzij dit hoofdstuk er juist aan toegevoegd is om de ene lezer hoop te geven en de andere lezer wanhoop omdat hij dit hoofdstuk cynisch vindt.

Veronesi is op zijn best als hij de beschrijvende toon laat varen en zich verdiept in de menselijke natuur.

Gelukkig neemt dat het leeuwendeel van het boek in beslag en daarom is "De kolibrie" hoe dan ook zeer de moeite van het lezen waard.