Een vrouw apart. En de stad.

"Een vrouw apart. En de stad" is het verhaal van een vrouw die kiest voor een ongebonden en onafhankelijk bestaan, met alleen literatuur en de stad als constante metgezellen. Gornick beschrijft het ritme van de stad, de toevallige ontmoetingen, de steeds veranderende vriendschappen en de voortdurende worstelingen met het leven. De rode draad in het boek wordt gevormd door de gesprekken met Leonard, een homoseksuele vriend die scherp op zijn eigen ongelukkige leven reflecteert. Deze vriendschap heeft "meer licht geworpen op de raadselachtige aard van intermenselijke relaties' dan welke intieme band in haar leven ook. De gesprekken tussen Leonard en Vivian zijn als een Grieks koor bij de stroom van ontmoetingen met portiers, groentemannen, travestieten, kennissen en buren (aldus de uitgever).

Met deze memoir brak Gornick, op tachtigjarige leeftijd in 2015 door bij het grote publiek. Deze memoir van Vivian Gornick bekrachtigt de bewering van Schopenhauer dat lezen denken is met andermans hoofd. Je raakt bevriend met de hersens, de blik en het oordeel van Vivian Gornick. Je wordt al lezend ge- en betrokken in het leven van deze schrijfster. Ze beschrijft in fragmenten, in anekdotes en inspirerende mijmeringen haar leven in de stad New York.

Enkele citaten om te proeven : "In zowel vriendschap als liefde speelt de verwachting dat ons expressieve zelf tot bloei zal komen in het gezelschap van de geliefde een sleutelrol…Maar wat als het rusteloze, veranderlijke, kwikzilverachtige in ieder van ons nu juist datgene ondermijnt wat wij denken het liefst te willen? Wat als het een illusie is om aan te nemen dat we een zelf hebben dat expressief is, dat tot uiting wil komen? Wat als de zucht naar stabiele intimiteit voortdurend bedreigd wordt door een even grote, zo niet grotere, zucht naar destabilisatie? Wat dan?"

We leren haar buurt, haar moeder, haar favoriete schrijfsters en haar beste vriend Leonard van dichtbij kennen. Bij verloren vriendschappen staat ze stil in verrassende metaforen zoals over de vriendschap met Emma; "Als een woekerend onkruid dat bezit neemt van een open plek in het bos, begonnen de verschillen zich te doen gelden."

Gornicks stijl is levendig en vlot, terwijl wat ze beschrijft getuigt van levenservaring. Haar gedachten en bedenkingen verdiept ze met citaten van anderen. Gornicks visie op haar omgeving werkt aanstekelijk, zeker als je zelf ook in de stad woont. Je kijkt met andere ogen om je heen, je observeert intenser en registreert beter. De ondertitel "een memoir" is het Engelse enkelvoud van memoires, een levens-fragment, of volgens Van Dale "een gedenkschrift".

Vivian Gornick weet het ‘verrukkelijke isolement van de drukke stad’ scherp te verwoorden.

Vivian Gornick – Een vrouw apart. En de stad. Vertaald door Caroline Meijer. Nijgh en Van Ditmar, Amsterdam. 206 blz. € 20,00.