McCullers, Klok zonder wijzers
"De dood is altijd hetzelfde, maar ieder mens gaat dood op zijn eigen manier’
Zo begint Carson McCullers laatste boek "Klok zonder wijzers", en daarmee zet ze meteen de toon van het verhaal. Die eerste zin is een opvallende verwijzing naar de beroemde eerste zin van Anna Karenina van Tolstoj: ‘Gelukkige gezinnen lijken allemaal op elkaar; maar ieder ongelukkig gezin is ongelukkig op zijn eigen wijze.’
De hoofdpersonages zijn, naast de apotheker J.T. Malone; de oude rechter Fox Clane, zijn kleinzoon Jester, en een zwarte jongen van onduidelijke afkomst, Sherman Pew.
De levens van deze vier eenzame mannen zijn met elkaar verweven. De oude, conservatieve rechter, ex-congreslid wil de klok graag terugdraaien. Hij wil de "goede oude tijd" terug, de tijd dat er nog slaven mochten worden gehouden. De titel van het boek "Klok zonder wijzers" verwijst naar de apotheker, J. T. Malone, bij wie leukemie is vastgesteld en die beseft dat de dood nabij is: "het onzekere verloop van de maanden - of hoe lang nog - die een schril licht wierpen op de tijd die hem nog restte. Hij was iemand die kijkt op een klok zonder wijzers".
De jonge mensen Jester en Sherman zijn op zoek naar hun identiteit en wat ze met de toekomst aan moeten.
Allemaal zijn ze eenzaam. De rechter in zijn verlangen naar de oude glorie, de kleinzoon in zijn heimelijke liefde voor Sherman, Sherman zelf in zijn kennis van zijn achtergrond en zijn onmacht daar iets mee te kunnen doen. Bij Malone ervaart pas op zijn sterfbed de liefde.
Naast de dood is de rassensegregatie in het zuiden van de VS in de jaren vijftig een belangrijk thema. Het is beklemmend actueel om te lezen hoe er door mensen zoals de rechter over zwarten gedacht wordt. "Toen ik een keer in New York was, zag ik een neger aan een tafeltje zitten met een blank meisje, daar werd ik echt onpasselijk van - ……..- Ik ben diezelfde dag nog uit New York weggegaan en ben nooit meer in dat verdorven oord terug geweest".
Black lives matters...
In het boek komt ook antisemitisme en homoseksualiteit aan bod.
McCullers is scherp in haar beschrijvingen en observaties en tegelijkertijd teder. Zij schetst het leven van vier mannen, inclusief een (toen) verboden vorm van liefde, die haar zelf niet vreemd was. Zij schreef deze roman in het veel vrijere New York over het leven in het Diepe Zuiden waar zij opgroeide. "Klok zonder wijzers" is een waardige afsluiting van haar oeuvre.
Auteur: Carson McCullers
Titel: Klok zonder wijzers
Uitgever: Athenaeum - Polak & van Gennep
256 pagina's
januari 2018 (oorspr, 1961)
Vertaald door Molly van Gelder
Oorspronkelijke titel: Clock without Hands
Druk 1
ISBN10 9025303633
Synopsis
Vier mannen in het zuiden van de Verenigde Staten in de jaren vijftig van de twintigste eeuw worden geconfronteerd met vragen over sterfelijkheid, homoseksualiteit, rassenscheiding en veranderende tijden.