Auteur laat in zijn kaarten kijken

Boeken over het schrijversvak, bij voorkeur geschreven door literaire auteurs. Het is een eigenaardig genre dat is bedoeld voor een erg select publiek: schrijvers en zij die het ambacht ambiëren. De laatste groep hoopt op die manier iets te leren, de eerste groep weet dat die kans klein is en leest dergelijke boeken veeleer vanuit voyeuristische overwegingen. Ook ik vind het heerlijk om mee te kunnen spieken over de schouder van een collega.

Veel boeken in het genre zijn er niet te vinden en de echt goede uitgaven zijn op één hand te tellen. Ik vermoed dat de oorzaak ligt bij het feit dat het schrijven van dergelijke werken een soort van ongezond ego vereist, à la ik zal hier eens even uitleggen hoe je dat doet, en ook omdat veel auteurs geen idee hebben hoe ze ‘het’ eigenlijk precies doen. Op het internet is er echter een consensus dat het beste boek over het schrijversambacht datgene is dat Stephen King in 2000 schreef onder lichte dwang van zijn uitgever. Diens 'On Writing' is een bescheiden egodocument: een anekdotische biografie waarin hier en daar een tipje van de sluier wordt opgetild, ofschoon de belangrijkste boodschap is dat, één, zelfs de grote King ook niet altijd weet hoe zijn verhalen precies tot stand komen en, twee, dat de enige goede schrijfcursus erin bestaat om minstens evenveel tijd te spenderen aan lezen dan aan schrijven. Daarmee deel ik zijn mening dat cursussen, workshops en opleidingen creatief schrijven vooral bestaan om aan schrijvers de kans te bieden wat bij te verdienen als docent.

Soit, het nieuwe boek van Chris Paling sprak de voyeur in mij dus aan, net als de goed gevonden titel 'A Very Nice Rejection Letter'. Geen ander persoon dan een agent of uitgever die je kan afwijzen op een manier dat je er een goed gevoel bij krijgt.

Paling, ik had nog nooit van hem gehoord, is een Britse auteur uit Brighton van literaire fictie, verhalen en scenario’s, wiens werk in het verleden sporadisch werd gepubliceerd met goede recensies en slechte verkoopcijfers als gevolg. Hopend op die ene bestseller, en omdat schrijven nu eenmaal niet gemakkelijk op te geven is, probeert hij zijn werken met weinig succes aan de man te brengen.

Dat alles krijgt de lezer voorgeschoteld in een driedelig dagboek, waarvan het eerste deel, dat bij momenten wat langdradig is, het meest interessant is. Daarin beschrijft Paling met de nodige humor en zelfrelativering het slopende proces dat uiteindelijk zal leiden tot de publicatie van zijn roman 'Nimrod’s Shadow'. De aantekeningen zijn doorspekt met wat de auteur de regels van het uitgeversvak noemt: witty oneliners waarin elke schrijver en uitgever zich wel zal herkennen. Ik citeer even regel 15:

“You can count on perhaps 10 per cent of your writing time breezing along happilly—the rest is fairly grim as Thomas Mann memorably noted: ‘A writer is somebody for whom writing is more difficult than it is for other people.’”

Het tweede deel van het dagboek beschrijft zijn wekenlange verblijf in een ziekenhuis voor een hardnekkige darmtumor. Op die pagina’s heeft Paling wel wat anders aan zijn hoofd dan schrijven, maar krijgt de lezer een geslaagde observatie voorgeschoteld van een patiënt die voor lange tijd in het ziekenhuis wordt opgenomen.

Het laatste deel van het dagboek handelt dan weer over de troebelen die Paling ondervindt bij het verkopen van zijn laatste roman. Die is vooralsnog niet uitgegeven, omdat agents en uitgevers meer interesse toonden in zijn dagboekaantekeningen. O, ironie!

Schrijvers die niet aan hun proefstuk toe zijn moeten in 'A Very Nice Rejection' Letter geen nieuwe inzichten verwachten, maar voor een Vlaamse schrijver als ik, geeft het wel een boeiende inkijk in het zenuwslopende, op ego’s en valse beloftes terende boekenvak aan de andere kant van het Kanaal. Paling kan bij momenten een beetje zeuren, maar aangezien dat heel normaal is voor de meeste auteurs moeten we hem dat vergeven. Het is vooral zijn fijne pen en zijn gevoel voor humor die de voyeur in mij over de eindstreep trokken.