Vrouwenonrecht

Een aangrijpende roman over het lot van een vrouw aan het eind van de negentiende eeuw.

Anna droomt ervan zangeres te worden, maar haar verlangen wordt subtiel en genadeloos gesmoord door haar vader en oudste zus. Hun tegenwerking is verhuld, hypocriet en soms ronduit wreed.

Door het hele verhaal heen voel je Anna’s innerlijke strijd: haar onzekerheid, het diep verankerde gevoel van afwijzing, en de houvast die ze vindt bij haar broer, haar muziekleraar en haar tante; de weinigen die wél in haar geloven.

Toch winnen de negatieve krachten het (hoewel de roman toch eindigt met één hoopvolle noot). Haar vader en zus, geworteld in elitaire kringen, hebben de macht om haar lot te bepalen. Twee sleutelmomenten bezegelen haar ondergang: een wanhopige reis naar haar muziekleraar wordt abrupt afgebroken wanneer ze onderschept en opgesloten wordt in een krankzinnigengesticht. Later volgt een dramatisch optreden in het nieuwe concertgebouw, dat in haar ogen mislukt. (Japin beschrijft hier meesterlijk wat in haar omgaat en welke prikkels van buitenaf bijdragen tot een overweldigende faalangst) Na deze vernedering is ze er volledig van overtuigd dat ze ‘gefaald’ heeft. Haar toekomst lijkt voorgoed verwoest. Het enige wat rest is een terugkeer naar de hoeve, waar ze haar oude vader verzorgt en haar eigen dromen definitief begraaft.

Arthur Japin weet de tragiek van Anna’s leven mooi te vatten door scherpe contrasten : tussen het bruisende, experimentele stadsleven van haar broer, een kunstenaar, en de beklemmende leegte van het platteland waar zij gevangen zit. Tussen de levendige herinneringen aan haar spontane moeder en oudste broer—beiden overleden—en het verstikkende zwijgen dat haar wordt opgelegd. Tussen haar tante, die tijdens een betoging moedig pleit tegen het patriarchaat en de macht van de rijken, en haar onbuigzame vader, die geen greintje mededogen toont voor de armen van zijn tijd.

Deze roman dompelt je onder in de verstikkende vrouwenonderdrukking van de negentiende eeuw. Door Anna’s verhaal heb ik des te scherper beseft welk onrecht generaties vrouwen voor mij is aangedaan.