Feministische golf in de vroege middeleeuwen

Judith, de eerste gravin van Vlaanderen, historische roman van Karen Dierickx was voor mij een bijzonder boeiend verblijf in de negende eeuw.

Met haar drie huwelijken en amoureuze ontsnapping wordt Judith een legende in de middeleeuwse kronieken. Haar liefde voor wapenknecht Boudewijn veroorzaakt een schandaal, maar dankzij deze uitschuiver is het graafschap Vlaanderen ontstaan.

Judith is rond 843 geboren. Als dochter van Karel de Kale, koning van West-Francië, en als achterkleindochter van Karel de Grote is ze een attractieve partij op de koninklijke huwelijksmarkt.

Op haar twaalfde wordt ze uitgehuwelijkt aan koning Aethelwulf van Wessex, en op haar vaders aandringen nog op Franse bodem tot koningin gekroond. Dat valt bij de Angelsaksers niet in goede aarde: de vrouw van de koning is daarom nog geen koningin! In Brittannië breekt er een opstand uit, waar Aethelwulfs eigen zoon, Aethelbald, de aanvoerder van is. Gelukkig kan de koning zijn zoon tot rede brengen. Maar twee jaar na het huwelijk sterft de koning, waarop zoon Aethelbald met Judith trouwt. Vreemd genoeg gaat ook Aethelbald na twee jaar dood. Judith keert terug naar West-Francië. Haar vader laat haar opsluiten in het versterkte klooster van Senlis, tot er zich weer een goede huwelijkskandidaat zal aandienen, door wie hij zijn macht nog meer kan uitbreiden. De jonge koningin lijkt een machteloze pion in het politieke schaaksspel van haar vader.

Maar dan komt er een kink in de kabel van de kille patriarchale ambities. Plots golft er een feministische vibe doorheen het — trouwens waargebeurde — verhaal: Judith weet uit te breken. Ook al moet ze daarvoor haar leven op het spel zetten. Zij en haar lover Boudewijn vertrouwen blijkbaar op het devies: er is voor alles een oplossing, en als je tegenstander een zet doet, doe je gewoon een tegenzet. Er volgt een spannend spel van intriges en verwikkelingen.

Judith kan helaas niet omheen het millennia-oude gegeven dat een vrouw die haar macht gebruikt, als heks, lichtekooi, mannenverslindende nymfomane wordt weggezet. Maar ze laat zich daardoor niet uit het veld slaan.

Onder het lezen is het genieten van de mooie taalvondsten en de aangename stijl. De negende eeuw is een nog vrij onontgonnen gebied in de historische fictieliteratuur, wat de roman dubbel interessant maakt. De auteur heeft zich heel goed gedocumenteerd en voert je als een bevlogen gids doorheen de vroege middeleeuwen. Na het lezen van de laatste bladzijde is het weer wennen aan de 21^ste eeuw.