De kat en de generaal

De kat en de generaal

Met enige voorbehoud, omwille van de minder positieve Nederlandse recensies, begon ik aan “De kat en de generaal”. Zou dit boek mij evenzeer op sleeptouw nemen als het vorige boek van Haratischwili “Het achtste leven (voor Brilka)” ?

Mijn vrees om teleurgesteld te worden, was gelukkig volledig onterecht.
“De kat en de generaal” gaat om intrinsiek moreel besef, liefde, schuld en gerechtig-heid. Het is een spannende schuld-en-boete roman!
In Duitsland stond dit boek, wat mij betreft niet voor niets, op de shortlist 2018 van de Deutscher Buchpreis. Nino Haratischwili won in 2018 de Bertolt-Brecht-Preis van-wege haar kritische kijk in haar boek op politiek en samenleving.

De Bertolt-Brecht-Preis wordt slechts éénmaal per twee jaar uitgereikt.

Het verhaal speelt voor een deel in Berlijn. Het land waar de schrijfster zich heeft gevestigd nadat ze vanuit haar geboorteland Georgië, naar Europa ging. Vanuit Berlijn voert ze de lezer naar één van de zwartste gebeurtenissen in de moderne geschiedenis: de oorlog in Tsjetsjenië in het midden van de jaren negentig van de twintigste eeuw.

In Berlijn doktert de "Generaal" een plan uit. Een plan waarmee hij zijn voormalige maten uit het Russische leger maar ook zichzelf ter verantwoording wil roepen. De dood van het Tsjetsjeense meisje Noera drukt al jaren op zijn gemoed en na het overlijden van zijn dochter Ada wil hij op één of andere manier in het reine komen met die gebeurtenis uit het verleden. Met de hulp van "De Kraai", een journalist die hij verantwoordelijk houdt voor de dood van zijn dochter, en "De Kat", een van oorsprong Georgische actrice die akelig veel op Noera lijkt, hoopt hij de drie mannen die samen met hem in het Tsjetsjeense dorp van Noera gestationeerd waren, ter verantwoording te kunnen roepen. Geld speelt geen rol, "De Generaal" heeft zich opgewerkt tot een van de rijkste Russen in de wereld van onroerend goed. Hij merkt echter al snel dat je met geld heel veel kunt doen, goede en slechte dingen. Het geeft macht, maar dat wat hij eigenlijk wil, vrijheid, kan hij er niet mee kopen.

Langzaam maar zeker leidt Nino Haratischwili haar lezers via lange wegen naar de ontknoping in het Tsjetsjeense Kaukasus gebergte.

Het boek wordt in de derde persoon verteld, behalve wanneer het personage “de Kraai” aan het woord is, dan wordt er vanuit de ik-vorm verteld. Nergens leidt dat tot verwarring en ook de wisseling van personages is duidelijk weergegeven doordat ieder nieuw hoofdstuk begint met de naam van het personage.

“Soms dient het licht alleen als camouflage voor het donker.” (citaat)

“Was dat oorlog? Afgebroken levens, verscheurd en uit de tijd gevallen, geen logische biografieën meer? Of was er sowieso niets logisch in het leven, niet in vredes en niet in oorlogstijd?” (citaat)

"Geloof je dat ook maar één Rus op de wereld vrij is? Of het ooit is geweest? Onze vrijheid is gekocht met onzichtbaarheid en zwijgen, of ze eindigt in een werkkamp of in het gunstigste geval in een cel van drie bij drie. Onze vrijheid is stilstand en apathie of angst. En daarom moeten we voortdurend iemand anders van zijn vrijheid beroven, moeten we als ongenode gasten ergens binnenvallen en ons die vrijheid toe-eigenen."(citaat)