Filosofie als krabben tegen de jeuk

Patricia de Martelaere (1957-2009) was naast romanschrijver en professor filosofie aan de KU Leuven en de KU Brussel vooral een uitstekend essayiste. Enkele jaren geleden nog werd een petitie de wereld ingestuurd om haar werk heruit te geven, tevergeefs, zo blijkt. Daardoor zul je deze essaybundel in de bib of de tweedehandswinkel moeten zoeken, al is hij ook volledig op dbnl te vinden. Schijnbaar vanzelfsprekend zet De Martelaere filosofen als Hume, Freud, Nietzsche en Wittgenstein naar haar hand in deze erg toegankelijke betogen over onstilbare en absolute verlangens, die haar personages tot radicale keuzes dwingen. Zo verrast Een verlangen naar ontroostbaarheid met een essay dat de zelfmoord als een artistieke daad herwaardeert, of met een tekst over het obsessief blijven spreken van de schrijver uiteindelijk het witte blad verlangt.

Deze passage zegt alvast meer dan duizend woorden: 'Wat het schrijven in beweging brengt is een gelijkaardige onverschilligheid voor alles wat het in beweging brengt, een vreemd soort onverschilligheid, een passioneel soort onverschilligheid, ver van de gelatenheid of de gevoelloosheid. Het is de onverschilligheid van degene die zich vastklampt, aan om het even wat, aan de bomen, de lucht, de liefde, het eigen haar, wel wetend dat alles losschiet, en dat alles niets is. Op dezelfde manier is ook het thema van de schrijver, hoezeer het hem ook obsedeert, altijd slechts occasioneel; hij stort zich erop met de passie van de minnaar die denkt dat zijn geliefde uniek is, maar hij weet wel beter, hij is de minnaar maar tegelijk de vertwijfelde: er had net zo goed een ander kunnen liggen, en onder iedere geliefde ligt het lege bed.'