Klassieker over de kunst van het leeglopen

Kareltje De Keizer heeft een groot hoofd. Daardoor denken nogal wat mensen dat hij slim is. Niet in het minst zijn vader, Louis De Keizer, een mislukte sigarenfabrikant en de trotse voorzitter van kaartvereniging De Lustige Whistspelers. Hij stuurt zijn zoon naar het Athénée Royal om Latijn te leren en advocaat te worden. Maar Kareltje blijft zitten. Niet één keer, niet twee keer, maar drie keer. Pas in het derde jaar komt zijn vader dat te weten. Het is helaas niet de enige ontgoocheling die Louis te verwerken krijgt.

Toegegeven, de korte inhoud van wat een karakterschets van twee leeglopers belooft te worden sprak me niet meteen aan. Maar omdat ik naar de toneelbewerking van Het nieuwstedelijk ging kijken, leek het me wel wat om op voorhand het verhaal eens te lezen. En wat een geluk, het is een novelle die je op een paar uur tijd uitleest en het is vooral ook een aangename verrassing. De beschrijvingen van Elsschot zijn zo raak dat je al snel helemaal in de ban bent van het disfunctionele gezin De Keizer.

Via het schrijnende verhaal van de antihelden slaagt Elsschot erin om een scherpe maatschappijkritiek neer te zetten, die ook vandaag nog aanspreekt. Groot was dus mijn nieuwsgierigheid om te zien wat Het nieuwstedelijk ervan had gemaakt. En ook die voorstelling kan ik alleen maar aanraden, want de tekst en de personages komen daarin helemaal tot leven. Met muziek! (Wil je daar graag meer over lezen? Ik schreef er een recensie over.)

De recente uitgave van Polis bevat ook een heerlijk eigenzinnig nawoord van de Nederlandse schrijfster Alma Mathijsen. In een kort promofilmpje voor het boek merkt ze op dat Elsschot de eerste oogrol uit de geschiedenis beschrijft. Verder vat ze het verhaal ook nog eens lekker kort samen: “Als je ervan houdt om te zien hoe een man en zijn familie met zo veel goede bedoelingen keer op keer in de fout gaan en van mislukking in nog grotere mislukking vallen, dan is Een ontgoocheling het boek voor jou.”

Ook nog iets leuk om op door te klikken: op YouTube vind je een interview met Elsschot uit 1954, waarin hij vertelt over de uitgave van zijn verzameld werk – tot zijn eigen verwondering viel het zeer goed mee om zijn verhalen te herlezen. Hij draagt ook een van zijn gedichten voor, waaruit duidelijk blijkt dat er veel muziek in zijn werk schuilt. Ook leuk om te ontdekken welke Vlaamse auteur volgens Elsschot boven alle anderen staat.

Kortom, een kleine klassieker over de kunst van het leeglopen die je zeker een paar uur leesplezier geeft!