Op bezoek bij leesclub Cyclopia

Er zijn heel wat leesclubs in Leuven, maar ze zijn niet zo gemakkelijk te vinden. In deze reeks artikels gaan onze leesclubreporters, Elise en Jill, op bezoek bij verschillende leesclubs. Op 12 december was het de beurt van Cyclopia, een leesclub voor mensen met een visuele beperking.

Cyclopia werd opgericht voor schrijvers en dichters met een visuele beperking. In 2008 stelde Jean, de mede-oprichter, voor om er een leeskring van te maken, omdat er toen voldoende boeken in Daisy-formaat beschikbaar waren. Daisy staat voor "Digital Accessible Information System", een wereldwijde standaard voor luisterboeken voor mensen met een visuele beperking of leesbeperking.

Een boek in Daisy-formaat is niet hetzelfde als een audioboek. Het is een ander formaat, dat je toelaat om binnen het boek van hoofdstuk naar hoofdstuk te springen. Je kan ook het tempo en de toonhoogte van de inlezing aanpassen en bladwijzers plaatsen. Een tweede verschil is dat Daisy-boeken grotendeels worden ingelezen door vrijwilligers, terwijl audioboeken meestal ingelezen worden door professionele inlezers of acteurs.

Het boek dat we lazen voor de bijeenkomst, 'Karakter' van Ferdinand Bordewijk, was daarin een uitzondering: zowel het Daisy-boek als het audioboek werd ingelezen door Adriaan van Dis.
De kwaliteit van de inlezing is het eerste gespreksonderwerp. Een rondvraag aan tafel toonde meteen dat de inlezing een boek kan "maken of kraken". De deelnemers vertelden dat luisteren naar een boek een deel van je eigen inbeelding wegneemt. Een overgeacteerde inlezing laat je verbeelding niet werken. Het is ook erg moeilijk is om verder te lezen als je de inlezer niet verstaat omdat hij niet goed articuleert.

De meningen over de inlezing voor Adriaan van Dis waren verdeeld: enkele deelnemers vonden de inlezing een meerwaarde omdat elk personage een eigen intonatie kreeg, andere deelnemers vonden de inlezing moeilijk te verstaan door het Nederlandse accent en vonden dat het saai was doordat er te veel pauzes werden gelaten.

Nadat iedereen een eerste indruk gaf, gingen de bespreking verder met een evaluatie van de personages en andere elementen in het verhaal. De discussie werd geleid door Jean, die de deelnemers aan het denken zette met vragen. De meeste deelnemers vonden 'Karakter' een erg goed boek: "schitterend", "literair hoogstaand" en "een zeer goede typering van de sfeer en de periode".

Wanneer de bespreking van het boek is afgerond, delen de leden van Cyclopia welke boeken ze op dat moment aan het lezen zijn en geven ze tips voor de volgende bijeenkomst. Bij de selectie van de boeken houden de leden er rekening mee dat het boek beschikbaar is in Daisy-formaat bij Luisterpunt (https://www.luisterpuntbibliotheek.be/nl), de Vlaamse openbare bibliotheek voor personen met een leesbeperking. Het boek mag ook niet meer dan 10 uur leestijd vragen. Anders houdt het de leden van hun eigen lectuur.

Cyclopia heeft een tiental leden van over heel Vlaanderen, waarvan het grootste deel trouw naar de bijeenkomsten komt. Ze merken op dat hun leden meestal oudere mensen zijn en dat ze het leuk vinden om er de jonge(re) leesclubreporters bij te hebben. De leesclub telt nu ook een aantal mensen met een (relatief) goed gezichtsvermogen, wat volgens de leden wel voor verdieping heeft gezorgd. Er is nu ook aandacht voor wat visuele aspecten, zoals de vormgeving en beelden die in boeken worden opgeroepen. De band tussen de leden is vrij hecht geworden, vertelt Jean. Voor sommige leden is de afstand en de reistijd redelijk lang, maar dat hebben ze er graag voor over. Het geeft veel voldoening om boeken te lezen waar je anders niet voor zou kiezen. Of om tijd te maken om te lezen. "Ik wil alles lezen," zegt een van de deelnemers, "maar daar heb ik geen tijd voor. De leesclub dwingt me om verder te lezen."

Jean geeft ons nog de volgende tip mee voor wie zelf een leesclub wilt oprichten: maak de groep niet al te groot, zodat iedereen aan bod kan komen. Nieuwe leden zijn altijd welkom bij Cyclopia, maar ze willen de groep niet al te groot laten worden. Wie interesse heeft om deel te nemen aan een bijeenkomst van Cyclopia, kan contact opnemen met Leuven Leest.

Benieuwd naar onze verdere leesclubavonturen? Houd dan zeker de website en Facebookgroep van Leuven Leest in de gaten.

Organiseer jij of ben je lid van een leesclub? Laat iets weten aan Leuven Leest: leuvenleest@leuven.be.