Dissectie van een disfunctioneel gezin

Merg is een dun maar dwingend boek. Nog voor je eraan begint, is het duidelijk dat dit verhaal er geen doekjes om zal winden. Het is “een verhaal dat voorbij vlees, bloed en bot wil gaan, tot dat wat diep vanbinnen verborgen zit en je er maar heel langzaam uitgezogen krijgt.”

Mira, het hoofdpersonage, is schrijfster en verdient haar brood met verhalen van anderen. In dit boek vertelt ze haar eigen verhaal. Niet in de eerste plaats aan de lezer, maar wel aan haar dochter Vesper. Het is een verhaal dat ze heel lang heeft verzwegen en dat de conflicten tussen Mira en haar moeder, en tussen haar moeder en haar grootmoeder beschrijft. Door die moeilijkheden bloot te leggen hoopt ze zelf een betere moeder te kunnen zijn. Want het is duidelijk dat ze vreest dat die conflicten zich zullen herhalen tussen Vesper en haar. Het verhaal heeft dan ook iets bezwerends, alsof ze er nakend onheil mee wil afwenden. Maar door zo dicht op het conflict te zitten, vraag je je af of ze er niet zelf de kiem van legt.

Het boek is opgebouwd uit korte passages. Herinnering na herinnering legt Mira onder de loep. Laag na laag komt onder het mes. Heden en verleden wisselen elkaar af en stukje bij beetje krijg je inzicht in de relatie tussen Mira en haar moeder. Een relatie die bepaald wordt door het onvoorspelbare, psychiatrische gedrag van haar moeder. Het duurt lang voor Mira door heeft wat er schort, want er is niemand die erover praat. Als Mira beslist om met haar moeder te breken, komen er ook andere verstoorde gezinspatronen aan de oppervlakte: zowel haar vader als haar broers blijven zich schikken naar de terreur van haar moeder.

Aan de hand van korte maar krachtige zinnen – soms maar enkele woorden lang – legt Tine Bergen de ziel van haar hoofdpersonage bloot. Haar pijn. Haar eenzaamheid. Haar twijfels. Haar spijt. Maar ook haar hoop – tegen beter weten in – dat de wonden zullen helen. Als geen ander slaagt Tine Bergen erin om de psychologische tegenstrijdigheden onder woorden te brengen. Het resultaat van die analyse is niet alleen rauw, maar ook heel raak. En het zet je stevig aan het denken over de relaties in je eigen familie.

Maar Merg is meer dan misère. Doorheen het verhaal zie je Vesper opgroeien en deelt Mira ook mooie momenten. Want gelukkig is er haar man Bram, haar rots in de branding. Hij treedt niet echt op de voorgrond, maar zorgt er achter de schermen wel voor de nodige rust in Mira’s leven. Het geeft haar de kracht om trouw te blijven aan zichzelf en een manier te vinden om met het psychologische spel om te gaan waarin haar moeder haar meesleept.

Tot slot is Merg ook een prachtige uitgave: een pocket met flappen die fijn in de hand ligt, een aangename zetspiegel en een mooi lettertype, zacht papier met een gerecycleerde look en bovenal een magnifieke coverillustratie van Eleni Debo. Kortom, een heerlijk boek!

---

Tine Bergen schreef al meer dan 10 boeken, maar als een auteur krijgt ze veel te weinig aandacht. Tijd om daar iets aan te veranderen! Tine stelt op dinsdag 25 september Onderstroom voor, het tweede deel van Het College, haar thrillerreeks voor jongeren. Die boeken staan nog op mijn leeslijst, dus daar kan ik nog niets over vertellen. Maar wel over het non-fictieboek Allemachtig, dat ze vorig jaar schreef met Katalien Bollen. In het boek leggen ze uit hoe je invloed kan krijgen door te investeren in je veerkracht, zelfkennis en soft skills. Een echte eyeopener.